Organizacja stanowiska pracy spawacza
Strona główna

Organizacja stanowiska pracy spawacza

WYMAGANIA OGÓLNE DOTYCZĄCE PRACOWNIKA

Prace spawalnicze może wykonywać pracownik, który posiada:

  • zaświadczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania prac spawalniczych,
  • aktualne uprawnienia spawacza,
  • ukończone szkolenie w zakresie BHP i ppoż.,
  • odpowiednią odzież, obuwie i środki ochrony indywidualnej,
  • zezwolenie bezpośredniego przełożonego.
Pracownik musi ponadto znać instrukcję bezpiecznego wykonywania prac, która powinna być dostępna na stanowisku pracy.

ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ SPAWACZA

Spawacz powinien być wyposażony w:

  • okulary spawalnicze o odpowiednich szkłach (spawanie gazowe),
  • tarczę lub przyłbicę spawalniczą o odpowiednio dobranych szkłach (spawanie elektryczne),
  • ubranie robocze,
  • buty robocze,
  • nakrycie głowy (czapka lub beret),
  • rękawice spawalnicze (skórzane długie),
  • fartuch spawalniczy (skórzany),
  • getry spawalnicze (skórzane),
  • środek ochrony dróg oddechowych (np. odpowiednio dobrana półmaska),
  • nakolanniki (w razie takiej potrzeby).

WYMAGANIA DOTYCZĄCE SPAWALNI I STANOWISK SPAWALNICZYCH

Spawalnia to odpowiednio przystosowane pomieszczenie lub wydzielona część pomieszczenia, gdzie są zlokalizowane stałe stanowiska spawalnicze. Spawalnia powinna być wykonana zgodnie z obowiązującymi ogólnymi przepisami techniczno-budowlanymi, ochrony przeciwpożarowej oraz bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ściany i strop spawalni oraz wnętrza kabiny spawalniczej powinny być pomalowane farbami matowymi. Ścianki lub parawany kabiny spawalniczej powinny być wykonane z materiału niepalnego albo trudno zapalnego, tłumiącego szkodliwe promieniowanie optyczne. Powinny one mieć wysokość co najmniej 2 m, z zachowaniem przy podłodze szczeliny wentylacyjnej.

W spawalni powinno przypadać na każdego pracownika najliczniejszej zmiany co najmniej 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia, niezajętej przez urządzenia oraz sprzęt. Wysokość pomieszczenia spawalni powinna wynosić co najmniej 3,75 m. Na każde stanowisko spawalnicze powinny przypadać co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi, niezajętej przez urządzenia i sprzęt. Podłoga w spawalni i na stanowisku spawalniczym powinna być wykonana z materiałów niepalnych.

Pomieszczenia spawalni powinny być wyposażone w wentylację zapewniającą skuteczne usuwanie zanieczyszczeń szkodliwych dla zdrowia. Stałe stanowisko spawalnicze, na którym istnieje możliwość emisji szkodliwych pyłów i gazów, pracodawca powinien wyposażyć w instalację wentylacji stanowiskowej.

Stosowanie w spawalni stacjonarnych urządzeń do podgrzewania przedmiotów przed lub po poddaniu ich procesom spawalniczym jest dopuszczalne, pod warunkiem że urządzenia te będą wyposażone w wentylację miejscową.

Stałe stanowisko spawalnicze powinno być wyposażone w stół spawalniczy i/lub odpowiednie oprzyrządowanie umożliwiające bezpieczne wykonywanie prac spawalniczych. Zgodnie z obowiązującą normą natężenie oświetlenia na stanowisku spawacza powinno wynosić min. 300 lx.

Na stałym stanowisku spawalniczym przedmioty o dużych wymiarach albo o masie ponad 25 kg powinny być przemieszczane za pomocą urządzeń do transportu pionowego lub poziomego.

Stanowisko spawalnicze, na którym są stosowane ręczne palniki gazowe, powinno być wyposażone w:

  • osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie palnika,
  • naczynie z wodą do okresowego lub awaryjnego schładzania palnika.


Stanowisko spawalnicze, na którym są stosowane ręczne uchwyty spawalnicze, powinno być wyposażone w osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie uchwytu. Stanowisko spawalnicze do spawalnia łukowego elektrodami otulonymi powinno być wyposażone w pojemnik na resztki (ogarki) elektrod. W spawalni i na stanowisku spawalniczym nie powinny być przechowywane materiały łatwo palne.

Stanowiska, na których są wykonywane prace spawalnicze powodujące rozprysk iskier, żużla lub gorących cząstek stałych, powinny być zabezpieczone przed możliwością wywołania pożaru w strefie rozprysku, z uwzględnieniem przestrzeni poniżej stanowiska spawalniczego. Rozmieszczenie wyposażenia oraz obrabianych przedmiotów powinno umożliwiać szybkie i bezpieczne opuszczenie stanowiska spawalniczego przez pracowników.

Zasilanie stanowiska spawalniczego w gazy może następować z generatorów gazów, przenośnych wytwornic acetylenu, butli, baterii bądź wiązek butli czy rurociągów gazowych. Na stałym stanowisku spawalniczym niedopuszczalne jest stosowanie przenośnych wytwornic acetylenu. Butle do gazów stosowanych w spawalnictwie powinny odpowiadać w zakresie budowy, stanu technicznego, barwy, zezwoleń na eksploatację, składowania i transportu wymaganiom określonym w odrębnych przepisach oraz Polskich Normach.

W spawalni mającej nie więcej niż 10 stanowisk spawalniczych, na których są stosowane gazy palne, dopuszcza się indywidualne wyposażenie każdego stanowiska w butle niezbędne dla prowadzenia procesu technologicznego oraz w jedną zapasową butlę każdego rodzaju gazu stosowanego na tym stanowisku. Butle zapasowe powinny być przechowywane w wyodrębnionych pomieszczeniach wykonanych z materiałów niepalnych bądź w wydzielonych miejscach spawalni, wyraźnie oznakowanych i zabezpieczonych. W spawalni mającej ponad 10 stanowisk spawalniczych, na których są stosowane gazy palne, zaopatrzenie w te gazy powinno odbywać się z instalacji centralnego zasilania.

W każdym przypadku zasilania urządzenia spawalniczego gazem pobieranym ze źródła, w którym ciśnienie gazu jest zmienne lub większe niż znamionowe ciśnienie zasilania odbiornika, w punkcie poboru należy stosować reduktor ciśnienia.

Węże do gazów powinny być stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem, rodzajem gazu i ciśnieniem znamionowym. W przypadku mieszanek gazowych należy stosować wąż odpowiedni do gazu dominującego w mieszance. Minimalna długość węży spawalniczych powinna wynosić co najmniej 5 m, a maksymalna, mierzona od punktu pomiaru ciśnienia do punktu odbioru gazu (palnika), nie powinna przekraczać 20 m. W razie potrzeby zastosowania dłuższych węży ciśnienie zasilania powinno być skorygowane o spadki ciśnienia występujące w wężu. Dopuszczalne jest przedłużanie węży, pod warunkiem zastosowania znormalizowanych dwuzłączek metalowych o średnicy zgodnej ze średnicą znamionową węża. Minimalna długość każdego z łączonych odcinków węży powinna wynosić co najmniej 4 m.

Szczelność i wytrzymałość eksploatowanych węży powinny być kontrolowane w okresach ustalonych stosownie do warunków eksploatacji, lecz nie rzadziej niż raz na kwartał.

W przypadku zasilania urządzenia spawalniczego gazem palnym pobieranym z baterii butli, z wiązki butli, z generatora gazu albo z rurociągu w każdym punkcie poboru gazu powinien być stosowany bezpiecznik. Ruchome stanowisko spawalnicze to stanowisko pracy przeznaczone do okresowego prowadzenia prac spawalniczych, którego instalacje i wyposażenie techniczne są doraźnie kompletowane, tylko na czas wykonywania danej pracy. Należy pamiętać o tym, by chronić takie stanowisko przed opadami atmosferycznymi, a jego otoczenie przed promieniowaniem łuku elektrycznego lub płomieniem.

WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRAC SPAWALNICZYCH

Przy użytkowaniu elektrycznych urządzeń spawalniczych i osprzętu należy w szczególności przestrzegać następujących wymagań bezpieczeństwa:

  • prace związane z instalowaniem, demontażem, naprawami i przeglądami elektrycznych urządzeń spawalniczych powinni wykonywać pracownicy mający uprawnienia określone w odrębnych przepisach,
  • połączenie kilku spawalniczych źródeł energii nie powinno powodować przekroczenia, w stanie bez obciążenia, dopuszczalnego napięcia między obwodami wyjściowymi połączonych źródeł energii,
  • przewody spawalnicze łączące przedmiot spawany ze źródłem energii powinny być połączone bezpośrednio z tym przedmiotem lub oprzyrządowaniem jak najbliżej miejsca spawania.
Podczas spawania gazowego:
  • poziom cieczy w bezpieczniku wodnym powinien być sprawdzany każdorazowo przed rozpoczęciem pracy i po każdym cofnięciu się płomienia do palnika, a w ruchu ciągłym co najmniej raz na zmianę,
  • niedopuszczalne jest dokonywanie jakichkolwiek zmian w określonych przez producenta ustawieniach układów regulacji ciśnienia i zaworów bezpieczeństwa.
Przy użytkowaniu butli z gazami należy w szczególności przestrzegać następujących wymagań bezpieczeństwa:
  • transport i magazynowanie butli powinno odbywać się zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach,
  • ręczne przetaczanie butli jest dopuszczalne tylko w obrębie stanowiska spawalniczego,
  • butle powinny być ustawiane w pozycji pionowej lub zbliżonej do pionowej, zaworem do góry, i zabezpieczone przed przewróceniem się,
  • butle powinny być chronione przed nagrzaniem do temperatury przekraczającej 35°C oraz przed bezpośrednim oddziaływaniem płomienia, iskier i gorących cząstek stałych,
  • zawory butli z pokrętłami powinny być otwierane bez użycia narzędzi, do otwierania i zamykania zaworu butli bez pokrętła powinien być stosowany odpowiedni klucz,
  • naprawy butli, w tym naprawa zaworów, powinny być wykonywane przez osoby posiadające uprawnienia określone w odrębnych przepisach,
  • odległość butli od otwartego ognia musi wynosić co najmniej 10 m, a odległość butli od płomienia agregatu spawalniczego nie powinna być mniejsza niż 1 m,
  • nie wolno w odległości mniejszej niż 10 m od składu butli przechowywać materiałów łatwo palnych.
Podczas wykonywania prac spawalniczych niedopuszczalne jest zawieszanie przewodów i węży spawalniczych na ramionach lub kolanach oraz prowadzenie ich bezpośrednio przy innych częściach ciała. Prace spawalnicze na zbiornikach oraz rurociągach po środkach chemicznych i innych, stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, a także środowiska, mogą być podjęte wyłącznie po dokładnym oczyszczeniu zbiorników i rurociągów z tych środków. Przed przystąpieniem do prac spawalniczych stwarzających zagrożenie pożarowe lub wybuchowe osoba zlecająca zadanie powinna:
  • doprowadzić do komisyjnej oceny zagrożenia pożarowego w danym pomieszczeniu oraz określić niezbędne wymagania przeciwpożarowe mające na celu niedopuszczenie do powstania i rozprzestrzeniania się pożaru albo wybuchu, z czego należy sporządzić protokół,
  • wydać pisemne zezwolenie na przeprowadzenie prac spawalniczych,
  • zlecić kontrolę w rejonie spawania oraz w pomieszczeniach sąsiednich po zakończeniu prac i polecić, by jej wyniki zostały wpisane do książki kontroli prac spawalniczych.

BEZPIECZEŃSTWO PRACY

  1. Porażenie elektryczne
    2.

    Przy wszystkich operacjach ręcznego spawania łukowego, głównym niebezpieczeństwem jest porażenie elektryczne wynikające z kontaktu z nieosłoniętymi elementami obwodu spawania będącymi pod napięciem. Napięcie łuku wynosi od 10 do 40 woltów, ale ponieważ napięcie konieczne dla zajarzenia łuku może być wyższe, źródła mocy mają napięcie obwodu otwartego rzędu 80 V. Chociaż napięcie to wydaje się niskie w stosunku do napięcia 220 V w gospodarstwach domowych, okazało się, że tylko napięcie poniżej 50 V prądu przemiennego oraz 120 V prądu stałego nie jest niebezpieczne dla zdrowych osób w suchym środowisku. Poniższe wytyczne podają podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy wymagane dla zapewnienia bezpiecznej pracy i zapobieżenia wypadkom.

    • Obwody elektrody i części spawanej są pod napięciem, gdy urządzenie spawalnicze jest włączone. Nigdy nie należy dopuszczać do zetknięcia części obwodu będących pod napięciem z gołą skórą lub mokrym ubraniem. Spawacz może być zabezpieczony przed porażeniem elektrycznym przez odpowiednie ubranie, takie jak: rękawice, buty i kombinezon.
    • Należy zawsze być odizolowanym od części spawanej i od ziemi, stosując suchą izolację przy spawaniu w wilgotnym pomieszczeniu lub na posadzce metalowej, szczególnie podczas spawania w pozycji siedzącej lub leżącej, gdy duży obszar ciała może być w kontakcie z przewodzącą powierzchnią.
    • W celu ochłodzenia uchwytu elektrody nigdy nie należy zanurzać go w wodzie.
    • Gdy spawarka jest wykorzystywana jako źródło energii do spawania zmechanizowanego, powyższe zasady odnoszą się również do elektrody, szpuli drutu elektrodowego, głowicy spawalniczej, dyszy i uchwytu do spawania półautomatycznego.
    Inny rodzaj niebezpieczeństwa elektrycznego może powstać w przypadku błądzących prądów spawalniczych, które wracają do źródła innymi drogami niż przewód spawalniczy. Na przykład, pomimo, że przewód powrotny jest odłączony, spawanie jest możliwe, gdy prąd powrotny płynie przez zabezpieczający przewód uziemiający źródło zasilania. Prądy błądzące mogą być, jeżeli chodzi o ich natężenie, porównywalne z prądem spawania, gdy izolacja przewodu powrotnego, który może mieć zwarcie przez inne przewody jest słaba lub wadliwa. Przy spawaniu konstrukcji budowlanych lub rurociągów, przewód powrotny prądu spawania winien być umieszczony jak najbliżej strefy spawania.

  2. Dymy i gazy
    3.

    Podczasspawania mogą wydzielać się dymy i gazy niebezpieczne dla zdrowia, które zanieczyszczają powietrze w pobliżu stanowiska pracy. Dla wyeliminowania spowodowanego tym ryzyka należy przedsięwziąć odpowiednie środki ostrożności. Jeżeli się nie da, to dymy i gazy muszą być odprowadzane u źródła ich powstawania stosując wentylację miejscową i/lub system odciągowy przy łuku, aby utrzymać je z daleka od strefy oddychania. Nie należy stosować aparatów do oddychania, dopóki nie zostaną wykorzystane wszystkie inne możliwości. Ogólnie można stwierdzić, że aparatura do ochrony dróg oddechowych jest wykorzystywana tylko jako wyposażenie tymczasowe, ale bywają takie okoliczności, w których oprócz wentylacji może być konieczne użycie środków ochrony osobistej.

    Nie należy spawać w sąsiedztwie oparów chlorowanych węglowodorów pochodzących z operacji odtłuszczania, czyszczenia lub natryskiwania. Ciepło i promieniowanie pochodzące z łuku może reagować z oparami rozpuszczalnika i razem z innymi związkami drażniącymi tworzyć fosgen, gaz silnie toksyczny.

  3. Promieniowanie łuku
    4.

    Promieniowanie łuku może spowodować uszkodzenie oczu i oparzenia skóry.

    • Podczasspawania lub obserwacji spawania łukiem otwartym należy stosować tarczę z odpowiednim filtrem i okienkiem szklanym w celu ochrony oczu przed promieniowaniem i iskrami. Soczewki filtru winny odpowiadać normom europejskim.
    • Dla ochrony skóry przed promieniowaniem łuku należy stosować odpowiednie ubranie.
    • Personel znajdujący się w pobliżu należy chronić, stosując odpowiednie ekrany oraz należy ostrzec pracowników przed obserwowaniem łuku i narażaniem się na jego promieniowanie i rozpryski gorącego metalu.

WYBRANE AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE TEMATU

  • Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 27 kwietnia 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych (Dz.U. z 2000 r. nr 40, poz. 470),
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 ze zm.),
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby (Dz.U. z 1996 r. nr 62, poz. 288).
  • Rozporządzenie MSWiA z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. nr 80/2006, poz. 563),
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. z 2000 r. nr 26, poz. 313 ze zm.),
  • Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 17 września 1999 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz.U. z 1999 r. nr 80, poz. 912 ze zm.),
  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz.U. z 2003 r. nr 47, poz. 401 ze zm.),
  • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2005 r. nr 73, poz. 645 ze zm.).

Statystyka odwiedzin
Powyższą informację
zobaczyło już:

osób